Dlaczego warto zaszczepić swoje dziecko przeciwko krztuścowi ?
Każdy rodzic pragnie chronić swoje dziecko przed chorobami. Jedną z najgroźniejszych, zwłaszcza dla małych dzieci, jest krztusiec – zakaźna choroba układu oddechowego, która może prowadzić do ciężkich powikłań, a nawet zagrażać życiu. Krztusiec jest chorobą niezwykle zakaźną. Jeden chory może zakazić od 12 do 17 osób ze swojego otoczenia. Poniżej wyjaśniamy, dlaczego szczepienie przeciwko krztuścowi jest najlepszą decyzją, jaką możesz podjąć dla swojego dziecka.
Od początku tego roku, do połowy listopada w Polsce zarejestrowano ponad 14 500 przypadków krztuśca. Przechorowanie lub zaszczepienie w dzieciństwie nie zapewnia odporności na całe życie, więc szczepienia należy powtarzać w dorosłym życiu. W ostatnich miesiącach obserwuje się wyraźny wzrost zachorowań, na co wpływ mają m.in. mniejsze zaufanie do szczepionek, zmniejszanie się odporności w wyniku upływu lat od szczepień podstawowych realizowanych w dzieciństwie, ewolucja pałeczek krztuśca, która sprzyja obniżeniu skuteczności odpowiedzi na szczepienie, cykliczność występowania epidemicznych zachorowań na krztusiec (co 3-5 lat).
Czym jest krztusiec i dlaczego jest tak niebezpieczny?
Krztusiec (koklusz) jest ostrą, bakteryjną chorobą zakaźną układu oddechowego wywołaną przez pałeczkę krztuśca.
Choroba przebiega w trzech fazach:
1.pierwsza faza, to okres wylęgania, trwa 7–21 dni i manifestuje się objawami przeziębieniowymi. Pojawia się złe samopoczucie, stany podgorączkowe, czasem wydzielina z nosa czy łagodny kaszel. W tej fazie chory jest najbardziej infekcyjny dla otoczenia i może zakazić nawet 17 osób.
2.druga faza to okres typowego, napadowego kaszlu. U najmłodszych dzieci może on jednak nie występować, za to pojawią się sinica, bezdech, zwolniona praca serca.
U starszych dzieci, młodzieży i dorosłych pojawia się natomiast typowy kaszel krztuścowy, z dusznością wdechową, tzw. pianiem, określanym w medycynie jako „pianie koguta”, z zalegającą gęstą wydzieliną. Ostry kaszel, pianie dusznościowe oraz wymioty po napadzie kaszlu dotyczą głównie populacji pediatrycznej. Kaszel jest najbardziej aktywny w nocy.
3. trzecia faza to okres zdrowienia, który może trwać od 3 tygodni nawet do 3 miesięcy, dlatego krztusiec bywa nazywany kaszlem 100-dniowym.
U niemowląt i małych dzieci może prowadzić do:
– zapalenia płuc
– uszkodzenia mózgu
– drgawek
– a w skrajnych przypadkach do śmierci
Dzieci w wieku żłobkowym są szczególnie narażone na komplikacje, ponieważ ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.
Szczepionka przeciwko krztuścowi
Szczepionka przeciwko krztuścowi jest podawana jako część skojarzonej szczepionki DTaP (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi). Chroni dziecko, ucząc jego układ odpornościowy rozpoznawać i zwalczać bakterię wywołującą krztusiec.
Szczepionki bezkomórkowe (aP) są nowoczesne, skuteczne i mają wysoki profil bezpieczeństwa. Chronią nie tylko przed zachorowaniem, ale również łagodzą przebieg choroby, co zmniejsza ryzyko ciężkich powikłań.Na rynku dostępne są różne szczepionki przeciw krztuścowi. Występują zawsze w postaci skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Szczepionki mogą być podawane dzieciom, młodzieży i dorosłym.
W ramach obowiązkowego (bezpłatnego) Programu Szczepień Ochronnych podawane są szczepionki DTwP, z pełnokomórkowym składnikiem krztuśca.
Szczepionki dla dzieci zawierają:
– pełnokomórkowy składnik krztuśca (szczepionka DTwP)
– bezkomórkowy składnik krztuśca, wtedy występują jako:
– szczepionka 3 w 1 (DTaP przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi),
– szczepionka 4 w 1 (DTaP-IPV przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis),
– szczepionka 5 w 1 (DTaP-IPV+Hib przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis,
Haemophilusinfluenzae typu b),
– szczepionka 6 w 1 (DTaP+IPV+Hib+wzwB przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilusinfluenzae typu b, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B).
Pełnokomórkowe szczepionki zawierają całe komórki pałeczek krztuśca (Bordetellapertussis), które zostały zabite poprzez działanie wysokiej temperatury oraz środków chemicznych. Zawierają ok. 3000 antygenów. Występują jako szczepionka skojarzona DTwP, która zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy oraz całokomórkowy składnik krztuścowy (wP), stąd określenie szczepionki z całokomórkowym składnikiem krztuśca.
Bezkomórkowe szczepionki zawierają wyodrębnione elementy bakterii (antygeny), które wywołują ochronną odpowiedź immunologiczną. Występują jako szczepionka DTaP z bezkomórkowym składnikiem krztuścowym (aP), są najczęściej stosowane jako szczepionki skojarzone chroniące przeciw 5 lub 6 chorobom (5 w 1 lub 6 w 1).
Szczepionkę DTP ( błonica, tężec, krztusiec), według kalendarza szczepień podajemy dziecku w 2, 3-4, 5-6, oraz 16 – 18 miesiącu życia (szczepienie obowiązkowe, bezpłatne), a dawkę przypominającą w 6 roku życia – bezkomórkową szczepionką DTaP (odpłatnie).
Korzyści dla dziecka
1. Ochrona przed ciężką chorobą: zaszczepione dzieci są chronione przed najpoważniejszymi skutkami krztuśca, takimi jak hospitalizacja czy uszkodzenia narządów.
2. Łagodniejszy przebieg choroby: nawet jeśli dziecko zaszczepione zachoruje, objawy będą znacznie łagodniejsze.
3.Bezpieczny rozwój w żłobku: w miejscach takich jak żłobki, gdzie dzieci mają bliski kontakt, szczepienie zapobiega szybkiemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Ochrona innych dzieci
Szczepienie dziecka nie tylko chroni je przed krztuścem, ale także pomaga ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby w społeczności. Dzięki temu dzieci, które nie mogą być zaszczepione z powodu przeciwwskazań zdrowotnych, są również mniej narażone na zachorowanie.
Obawy rodziców
„Czy szczepionka jest bezpieczna?”
Tak, szczepionki stosowane w Polsce są rygorystycznie testowane i bezpieczne. Ewentualne reakcje, takie jak gorączka czy ból w miejscu wkłucia, są łagodne i ustępują szybko.
„Czy moje dziecko może zachorować mimo szczepienia?”
Może się to zdarzyć, ponieważ żadna szczepionka nie daje 100% ochrony. Jednak u zaszczepionych dzieci choroba ma znacznie łagodniejszy przebieg, co minimalizuje ryzyko powikłań.
Dlaczego szczepienia są szczególnie ważne w wieku żłobkowym?
Dzieci w żłobku są w bliskim kontakcie z rówieśnikami, co sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, w tym krztuśca. Szczepienie pomaga stworzyć „tarczę ochronną” w całej grupie.
Mimo dostępności szczepionek, krztusiec wciąż występuje w Polsce i na świecie. Co kilka lat obserwuje się wzrost liczby przypadków, szczególnie w grupie dzieci, które nie zostały zaszczepione.
Zaszczepienie dziecka przeciwko krztuścowi to najlepszy sposób na ochronę jego zdrowia i życia. Dziecko dostaje szansę na bezpieczne dzieciństwo i zdrowy rozwój.
Zachęcamy do konsultacji z lekarzem pediatrą, który rozwieje wątpliwości i pomoże podjąć decyzję najlepszą dla dziecka.
Literatura:
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/krztusiec/
- Wilkinson et al. (2021). Pertussis vaccine effectiveness and duration of protection – A systematic review and meta-analysis.
Opracowała: pielęgniarka dyplomowana mgr Anna Wojech